We weten allemaal hoe het voelt om emotioneel te worden gemanipuleerd. Het kan extreem effectief zijn, wat precies de reden is dat sommige gewetenloze mensen het zo vaak doen.
Een paar jaar geleden heeft Facebook, in samenwerking met onderzoekers van Cornell en de University of California, een experiment uitgevoerd waarbij bewust met de emoties van 689.000 gebruikers werd gespeeld, waarbij sommige gebruikers alleen negatieve verhalen op hun feed zagen en anderen alleen positieve verhalen. En inderdaad, wanneer deze mensen hun eigen updates gingen posten, werden ze enorm beïnvloed door de sfeer rondom de posts die zij voorgeschoteld kregen.
Facebook kreeg een hoop kritiek over zich heen door dit experiment, omdat geen van de “deelnemers” toestemming heeft gegeven voor dit onderzoek. Wellicht nog beangstigender dan Facebooks faux pas was hoe makkelijk mensen emotioneel konden worden gemanipuleerd. Als Facebook per slot van rekening emoties kan manipuleren door simpelweg je feed een beetje aan te passen, besef dan hoe makkelijk het is voor een levend individu om je zwaktes en triggers te kennen. Een ervaren emotionele manipulator kan je zelfvertrouwen de grond in stampen en zelfs ervoor zorgen dat je vraagtekens gaat zetten achter je geestelijke gezondheid.
Het is precies vanwege het feit dat emotionele manipulatie zo vernietigend kan zijn, dat het belangrijk is dat je het in je eigen leven kan herkennen. Het is niet zo makkelijk als je denkt, emotionele manipulators zijn meestal erg goed in hun vak. Ze starten met subtiele manipulatie en voeren het steeds verder op, zodat je niet doorhebt dat het gebeurt. Gelukkig zijn emotionele manipulators makkelijk te spotten als je weet waar je naar zoekt.
1. Ze ondermijnen je vertrouwen in je eigen grip op de werkelijkheid
Emotionele manipulators zijn ongelofelijk goede leugenaars. Ze staan erop dat bepaalde dingen niet zijn gebeurd, als dat wel het geval is en ze beweren stellig dat zij iets hebben gedaan of gezegd, als dat (alweer) niet het geval is. Het probleem is dat ze hier zo goed in zijn dat je op een gegeven moment vraagtekens gaat zetten achter je eigen geestelijke gezondheid. Ervoor zorgen dat wat het probleem ook heeft veroorzaakt een onderdeel van je verbeelding is, is een extreem krachtige manier om uit de problemen te blijven.
2. Hun woorden en daden verschillen van elkaar
Emotionele manipulators zullen je zeggen wat je wilt horen, maar meestal doen ze iets anders. Ze beloven je te ondersteunen, maar wanneer het er op aan komt doen ze alsof je verzoek onredelijk is. Ze vertellen je hoeveel geluk ze hebben dat ze jou kennen, maar doen daarna alsof je een enorme last voor hun bent. Dit is een andere manier van hun om je gek te laten voelen. Ze zorgen ervoor dat je geen grip meer hebt op de werkelijkheid en ze vervormen je kijk op gebeurtenissen naar een kijk die voor hun gunstig is.
3. Ze zijn experts als het gaat om schuldgevoelens
Emotionele manipulators zijn meesters in anderen schuldig te laten voelen ten bate van henzelf. Als je begint over iets dat je niet zint, zorgen ze ervoor dat jij je schuldig voelt dat je het überhaupt hebt benoemt. Als je het niet aan hen vertelt, zorgen ze ervoor dat jij je schuldig voelt omdat je het niet aan hen hebt verteld en het voor jezelf hebt gehouden. Als je omgaat met emotionele manipulators is alles wat je doet fout en ben jij altijd de schuldige bij elk probleem dat jullie hebben.
4. Ze kruipen maar wat graag in de slachtoffer rol
Als het aankomt op emotionele manipulators is niks ooit hun fout. Wat ze ook doen – of in falen te doen – het is iemands anders zijn/haar fout. Iemand anders dwong hem dit te doen – en vaak ben jij dat. Als je verdrietig wordt, is het jouw fout dat je onredelijke verwachtingen hebt; als je boos wordt, is het jouw fout dat je hen kwetst en verdrietig maakt. Emotionele manipulators nemen nergens de verantwoordelijkheid voor.
5. Ze nemen heel snel, veel ruimte in
Of het nu gaat om een persoonlijke of zakelijke relatie, emotionele manipulators slaan meestal een paar stappen over. Ze delen te vroeg veels te veel details – en verwachten dat jij hetzelfde doet. Ze doen zich als kwetsbaar en gevoelig voor, maar dit is een list. Het toneelstuk is bedoeld om jou je “speciaal” te laten voelen en daardoor in je binnenste cirkel te treden. Daarnaast doen ze dit ook om ervoor te zorgen dat je niet alleen medelijden met hen hebt, maar dat je je ook nog verantwoordelijk gaat voelen voor hun gevoelens.
6. Ze zijn een emotioneel zwart gat
Wat emotionele manipulators ook voelen, ze zijn geniaal in iedereen mee te zuigen in deze emotie. Als ze zich slecht voelen, zal iedereen om hen heen het voelen. Maar dat is nog niet eens het ergste: ze zijn hier zo goed in dat iedereen zich bewust is van hoe hij/zij zich voelt én zich ook zo gaat voelen. Hierdoor gaan mensen zich verantwoordelijk voelen voor de gemoedstoestand van de manipulator en voelen ze zich verplicht hun mood te fixen.
7. Ze helpen je graag als je het vraagt – en worden misschien zelfs vrijwilliger – om zich vervolgens neer te zetten als martelaar
Hun enthousiasme om te helpen in het begin verandert langzaam in zuchten, kreunen en suggesties dat wat hij/zij heeft aangeboden om te doen eigenlijk een hele grote last is. En, als je deze terughoudendheid benoemt, draaien ze het helemaal om en verzekeren ze je dat ze tuurlijk willen helpen en dat je gewoon paranoïde bent. Het doel? Jouw schuldig en gestoord te laten voelen.
8. Ze proberen je altijd te overtreffen
Het maakt niet uit wat voor problemen je ook hebt, emotionele manipulators hebben het altijd erger. Ze ondermijnen de legitimiteit van je klachten door je eraan te herinneren dat hun problemen erger zijn. De boodschap? Je hebt geen reden om te klagen, dus hou je bek.
9. Ze kennen al je triggers en maken hier gebruik van
Emotionele manipulators kennen je zwakke punten en gebruiken deze kennis maar wat graag tegen je. Als je onzeker bent over je gewicht, hebben ze iets te zeggen over wat je eet of hoe je kleding past; als je je zorgen maakt over een presentatie, vertellen ze je hoe intimiderend en beoordelend de toekijkers zijn. Hun oplettendheid op je emoties is bizar hoog, maar ze gebruiken het om je te manipuleren, niet om je beter te laten voelen.
Manipulatie Bestrijden
Emotionele manipulators maken je helemaal gek omdat hun gedrag zo irrationeel is. Vergis je hier niet in – hun gedrag volgt geen logica, dus waarom sta je het jezelf toe om emotioneel te reageren en in de val te vallen?
Hoe irrationeler en onlogischer iemand doet, des te makkelijker het voor jou zou moeten zijn om je uit de vergelijking te halen. Stop met het proberen hun te verslaan in hun eigen spelletje. Neem emotioneel afstand van hen en benader je interactie alsof het een natuurkunde-project is (of dat jij hun psycholoog bent, als je die analogie prettiger vindt). Je hoeft niet te reageren op de emotionele chaos – alleen op de feiten.
Het behouden van emotionele afstand behoeft oplettendheid. Je kan iemand niet stoppen met jou triggers te spelen als je niet door hebt wanneer het gebeurt. Soms vindt je jezelf in situaties waarbij je jezelf moet herpakken en de beste manier om verder te gaan moet bepalen. Dat is prima en je zou niet bang moeten zijn om jezelf hier wat tijd voor te geven.
De meeste mensen hebben het gevoel dat ze de chaos niet kunnen beheersen, omdat ze met iemand samenwerken of -wonen. Dit is verre van de waarheid. Als je een manipulator hebt herkend, zal je hun gedrag steeds voorspelbaarder en makkelijker te begrijpen vinden. Hierdoor zal je gemakkelijker rationeel kunnen denken over wanneer en waar je met hen te maken moet hebben, maar ook wanneer en waar niet. Je kan grenzen stellen, maar je moet dit wel bewust en proactief doen. Als je alles maar laat gebeuren, zal je verwikkeld raken in moeilijke situaties. Als je grenzen stelt en ervoor kiest om met een moeilijk iemand in gesprek te gaan, kan je de hoeveelheid chaos zelf beheersen. De enige truc waar je rekening mee moet houden is dat je voet bij stuk houdt en grenzen stelt wanneer diegene over ze heen probeert te gaan, wat ze zeker zullen doen.
